بررسی رابطة خصوصیات مورفولوژیکی بذور گیاهان مراتع نیمه استپی با endozoochory

اندوزوخوری یکی از روش‏های پراکنش بذر است. در این روش بذر از طریق گذر از سیستم گوارش دام انتقال و جوانه زنی و استقرار گیاهان افزایش می یابد. هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین خصوصیات بذر و گذر از دستگاه گوارش دام به‏ وسیلة حیوانات اهلی مختلف (گاو، گوسفند، و بز) در هفت گونه گراس چند‏ساله، هشت گونه فورب چند‏ساله، و سه گونه فورب یک‏ساله در مراتع نیمه‏استپی چهارمحال ‏و ‏بختیاری است. نخست خصوصیات مورفولوژیک بذر ـ شامل وزن، طول، عرض، و شکل بذر ـ اندازه‏گیری شد. سپس، به دام‏های مورد بررسی (تیمارهای حیوانی) بذر خورانده و مدفوع آن‏ها جمع‏آوری شد و پس از اعمال تیمار سرما، به مدت چهار ماه در شرایط گلخانه نگه داری و جوانه‏زنی آن‏ها ثبت شد. با استفاده از مدل های رگرسیونی مختلف ارتباط بین خصوصیات بذر و درصد موفقیت جوانه زنی بررسی شد و برای حیوانات مختلف مقایسه گردید. نتایج حاصل از رگرسیون خطی ساده نشان داد که بین درصد جوانه‏زنی بذرها پس از عبور از دستگاه گوارش دام و خصوصیات اندازه‏گیری شده ارتباطی وجود ندارد و اندازه، وزن، طول، و عرض بذر تأثیری در عبور از دستگاه گوارش دام ندارد. همچنین، نتایج حاصل از رگرسیون لگاریتمی نشان داد که برای گراس‏های چند‏ساله بین طول بذر و درصد جوانه‏زنی در همة تیمار‏های حیوانی رابطة مستقیمی وجود دارد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که رابطة مستقیم و خطی بین ویژگی‏های مورفولوژیک بذر و گذر از دستگاه گوارش دام وجود ندارد.